Een tijdje terug was je er helemaal klaar voor: weg met die sigaret of nooit meer snoepen. Korte tijd later zit je alweer in je oude, ongezonde leefpatroon. Hoe krijg je grip op je gewoontes?
Hoe kan het dat je iets heel erg graag wilt veranderen, maar dat het je stomweg niet lukt? Er zijn meerdere redenen. Ten eerste betekent zo'n gewoonte veel meer voor je dan je denkt.
Geen bewuste keuzes
Een sigaret is ontspannend en een koekje of chips gezellig. Terwijl dat eigenlijk komt doordat je met je vriend gezellig op de bank zit. Of omdat je met die sigaret even aan een stressvolle situatie ontsnapt.
Het volgende knelpunt van gewoontes is dat het geen bewuste keuzes meer zijn. Je doet het zonder er bij stil te staan. Je stopt jezelf toch niet bewust vol met caloriebommen die je gezondheid schaden?
Bovendien brengen veranderingen, zoals goede voornemens, een hoop onzekerheid met zich mee. Je probeert jezelf van nature te beschermen tegen pijn en ongemak. Zo'n conclusie dat je iets niet goed doet, wil je eigenlijk helemaal niet horen. Het maakt je angstig en in de war. Dus houd je liever alles bij het oude.
Valkuilen
Die gewoonte betekent dus iets voor je. Als je die weghaalt, moet er wel iets voor in de plaats komen. Als je in een stress-situatie ineens met lege handen staat, is de kans groot dat je teruggrijpt op wat je al kent. En voilà, je rookt weer.
En heb je eenmaal een sigaret gerookt, of een avondje sporten overgeslagen, dan is de kans groot dat je het helemaal opgeeft. Dit noemen ze in de psychologie het 'What the hell'-effect.
Hoe negatiever je over jezelf denkt door die misstap, hoe groter de kans is dat je helemaal afhaakt. Mocht je al vaker gefaald hebben in een stoppoging, dan is dit gevoel nog sterker.
Dan zijn er nog de verleidingen. Je omgeving zet je onder druk, je komt langs die bakker waar je altijd een tompouce haalde, of kijkt je favoriete serie en mist de knabbels. Niet al die situaties zijn te vermijden, en dan moet je jezelf toch wel heel goed inprenten waarom je dat niet meer wilde.
Het goede nieuws is: oude gewoonten zijn gedragingen. Ze kunnen dus worden aangeleerd, maar ook afgeleerd! Gebruik de volgende tactieken om je nieuwe voornemens tot levensstijl te maken:
Zie je voornemens niet als een straf, maar bekijk het vanuit een positieve hoek. Denk niet: ik mag niks eten. Maar: ik wil gezondere keuzes gaan maken.
Maak een lijst van andere leuke dingen die je kan doen. Hang deze op en kies als je de 'slechte' behoefte voelt opkomen uit een van deze leuke dingen. Het doet je goed en je hoeft je niet schuldig te voelen!
Houd een dagboek bij met alles wat je doet. Ook dingen die niet te maken hebben met je oude gewoonte. Hierdoor krijg je meer zicht op je handelingen en kun je er bewuster mee omgaan. Geef ook aan wanneer je jezelf hebt kunnen inhouden om een cakeje te eten of een sigaret te roken. Markeer deze notitie met dikke stift en geef jezelf een schouderklopje.
Vertel het zoveel mogelijk mensen. Ga samen met iemand stoppen of sporten.
Beloon jezelf. Als je je vijf keer hebt gedragen, dan geef je jezelf iets leuks. Als je twee keer je voornemen breekt, leg je jezelf een vervelend klusje op.
