Bos, zee, bergen, uw eigen achtertuin; dat de natuur gezond is weten we, maar waarom is dat eigenlijk zo?
Bos en hei
Vraag Arend Spijker, gastheer en toezichthouder (vroeger zou je zeggen: ‘boswachter’) in het Nationaal Park de Sallandse Heuvelrug, wat een mens mist die nooit in bos of hei komt, en het antwoord komt recht uit zijn hart: “Wandelend door het bos en over de hei kun je pas écht tot rust komen. Rust is zó belangrijk, zeker in het drukke Nederland waar we kapot gaan aan de stress. Je kunt aan yoga doen, maar waarom niet de tijd nemen om de natuur in te gaan, op jezelf te zijn en na te denken over de zin van het leven?”
Spijker heeft gelijk: natuur gééft rust, en rust ís onontbeerlijk voor een goede gezondheid. Dat het bos en de hei zich uitstekend lenen voor het vinden van rust, komt alleen al door het groen van de bomen en planten: groen werkt rustgevend. Men zegt dat de golfsport zo ontspannend is, omdat golfers omringd zijn door rustig golvend groen.
Maar hoe gezond de natuur precies is, is wetenschappelijk nog moeilijk hard te maken. Dat concludeerde de Gezondheidsraad toen ze in 2004 inventariseerde hoeveel bewijs er was voor een positief verband tussen natuur en gezondheid. Zo is nog niet bekend hoeveel groen er precies nodig is om bijvoorbeeld stressgerelateerde klachten te voorkomen of te verminderen, en welke soorten natuur daarvoor het beste werken.
Lekker op het mos
Dat bos en hei – en andere soorten natuur – in ieder geval op de korte termijn ontspannend werken, voelt iedereen wel die er fietst of wandelt, of zich lekker uitstrekt op het mos. Het is alsof de omgeving automatisch aanzet tot diep ademhalen, de lucht opsnuiven en je je bij elke ademhaling meer ontspannen voelt. Niet zo gek eigenlijk: bomen zijn onze zuurstofleveranciers. En volle, groene bomen houden vervuiling van buiten het bos deels tegen. Maar bomen langs drukke wegen in de stad kunnen nadelig zijn op plekken waar vervuiling ontstaat, want daar kunnen ze het verwaaien van de vervuiling belemmeren.
